Bilia

Bilíja, Bilská Respublíka
Bilia, Republika Bilska

(Flaga) (Godło)
Motto: Wolność i Sprawiedliwość (bil. Volnosť í Spravédlívosť
Dominująca religia	{{{religia}}}
Język(i) urzędowy(e)	język bilski (Bilská Řéč)
Język(i) używany(e)	bilski, euskara, mantryjski, neuscuski
Stolica	Gniazdowice (Gnézdovice)
Największe miasto	Gniazdowice
Ustrój Prezydent Premier	republika Jarosláv Palíkot Vacláv Spalskí
Kontynent	Jaruzja
Powierzchnia  - całkowita  - woda (%)	km² 3,1%
Populacja  - 2006  - gęstość zal.	26 017 tys. os./km²
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych	Unia Krajów Słowiańskich, Środkowojaruzyjska Strefa Gospodarcza
Waluta	Korona Bilska (Bilská Króna) (BIL)
Strefa czasowa  - lato	UTC UTC
Strefa czasowa  - lato	{{{scz1}}} UTC{{{scz2}}}
Niepodległość	1145
Hymn państwowy	'brak'
Kod ISO	BIL
Nr kierunkowy	+24
Etnonim  - polski  - lokalny
Lista państw Jawii

Bilia, urzędowo Republika Bilska to państwo w Jaruzji. Graniczy z Zagórzem, Księstwem Piszyńskim i Haliczami na północy, Euskadią na wschodzie, Kolaszynem na południu oraz Merezją i Neuscją na zachodzie. Stolicą Bilii są Gniazdowice, zaś inne duże miasta to Szybin, Ormóż i Piesztyn. Największe aglomeracje miejskie powstały wokół Gniazdowic i Sokołowa.

Językiem urzędowym Bilii jest bilski, ale używane są też mantryjski (na południu), halicki (na wschodzie) oraz irańskie (dość równomiernie rozłożone na terenie całej Bilii).

Historia

Tereny dzisiejszej Bilii zostały podbite przez Cesarstwo Rzemskie w III wieku. Po jego rozpadzie ziemie te należały do Cesarstwa Kolaszyńskiego. W IX wieku odłączyły się od cesarstwa, a na czele nowo powstałego państwa stanął Jan I Stwórca. Ówczesne Królestwo Bilii obejmowało tereny dzisiejszej północnej Bilii, Księstwa Piszyńskiego oraz południowe krańce Haliczy. W XIII wieku Bilia połączyła się z Rarą tworząc Zjednoczone Królestwo Bilii i Rary. W 1391 rozpoczął się pierwszy poważny konflikt w historii Bilii. W wojnie z Wiatką Zjednoczone Królestwo poniosło klęskę i utraciło swoje północno-wschodnie terytoria na rzecz wroga. Dodatkowo, niepodległość proklamowało Księstwo Piszyńskie, które pozostało poza granicami Bilii0 aż do 1915 roku.

Konflikty omijały Bilię aż do Wielkiej Wojny, kiedy to Zjednoczone Królestwo stanęło po stronie osi. Przez to od Bilii odłączyła się Rara, tworząc Księstwo Rary. W 1940roku władzę w Bilii przejęli proalianccy partyzanci, którzy nie zgadzali się z faszystowskimi poglądami władz. Zyskali oni poparcie ludności, która też przciwstawiała się faszystowskiej dyktaturze. W 1941r. roku zorganizowany pierwsze wolne demokratyczne wybory, i proklamowano powstanie Republiki Bilskiej. Po Wielkiej Wojnie Halicko zajęło swoje południowe ziemie, które w czasie WW zajęła Bilia. powstało także ponownie Księstwo Piszyńskie, tym razem pod protektoratem Ligi Narodów oraz Bilii, Haliczy i Krabacji.

W 2007 Bilia dołączyła do Środkowojaruzyjskiej Strefy Gospodarczej

Kultura

Język

Językiem urzędowym Bilii jest język bilski. Oprócz tego w 23 rejonach językami urzędowymi są inne języki (najczęściej euskara).

Okładka książki Biały łabędź

Literatura

XVII-wieczny dramaturg Ján Ridrik nazywany jest „bilskim Szekspirem”. Za twórcę nowoczesnej prozy bilskiej uznaje się Edvarda Príklasta, który publikował pod pseudonimem Seledyn. Bohusláv Manskí, Gerard Monlévskí i Iker Láv stanowią według wielu krytyków „wielką trójkę współczesnej literatury bilskiej”. Powieść Biały łabędź Gerarda Monlévskiego została uznana w internetowym rankingu za "najlepszą książkę bilską wszech czasów". Bardzo ważną postacią jest także Kristóf Kreťel-Monavskí, autor Jesieni średniowiecza.

Malarstwo

Jedynym znanym na arenie międzynarodowej bilskim malarzem był tworzący w epoce romantyzmu Jurand Číčkač. Jeżeli chodzi o współczesną sztukę, sławę zdobywa Saroskie Koło Malarskie i jego członkowie (m.in. Pavél Ébanka, Vacláv Vanoť).

Ustrój

Wykres przedstawiający ugrupowania zasiadające w bilijsim sejmie

Bilia jest republiką. Głową państwa jest prezydent, wybierany na 5-letnią kadencję. Obecnym prezydentem jest wybrany w 2006 r. Jarosláv Palíkot. Prezydent razem z rządem stanowi władzę wykonawczą. Władzę ustawodawczą sprawuje parlament, który składa się z dwóch izb: sejmu oraz senatu. W sejmie zasiada 220 posłów, wybieranych na 4-letnią kadencję. W senacie zasiada 80 senatorów, wybieranych również na kadencję 4-letnią. Obecnie (od 2007) w sejmie najwięcej deputowanych posiada Partia Odrodzenia Narodowego, tworząca koalicję z Bilską Partią Ludową. W opozycji do nich są Stronnictwo Demokratyczne, Sojusz Socjaldemokratyczny oraz Komunistyczna Partia Bilii.

Nazwa

Nazwa Bilii (Bilíja) wywodzi się od nazwy plemienia Bielów (Béle), którzy zaś swe miano czerpią od rzeki Bielanki (Bélanka). Nazwa owej rzeki wywodzi się od bieli, barwy konwalii, porastających brzegi rzeki. W większości języków pierwotna cząsteczka 'Bie-', przeszła w 'Bi-', stąd namszańskie Бильа, halickie TU WSTAW NAZWE, TWÓRCO HALICZY, albo worańskie TU WSTAW NAZWĘ, TWORCO WORASTANU. W niektórych językach , cząsteczka bie- została, i tak np. mamy mantryjskie Bhelashin. W innych zaś (głównie remańskich) 'biały' nazwę kraju przetłumaczono i tak mamy macedońskie Albía, czy romańskie Aibia.

W innych językach

Odpowiedniki nazwy "Bilia" w innych językach Jawii

• bilski: Bilíja, Bilská Respublíka, Gnézdovice, Bilská Řéč
• buniewski: Bilsko, Republika za Bilsko, Gnézdovice, bilská poslávnost
• gardneński: Bilía, Bilská Liðosprava, Gnézðúvíce, bilskina
• gwandalijski: Bilia, Republica da Bilia, Cidad de Nides, lingua bilica
• kalderański (wariant południowy): Albìa, Republica d'Albìa, Nites, léngua albiana
• kalderański (wariant północny): Albía, Republica d'Albía, Niti, lénhua albina
• krabacki: Б'алска, Б'алска Рэспублика, Гн'аздовыца, Б'алскэ Рэчэ
• lidocki: Albia, Reişpublia d'Albia, Nideiş, albiana linua
• macedoński: Albía, Republica d'Albía, Nitez, Lengua albiana
• mantryjski: Bhelashin, Chymxir Bhelashinol, Gnezdovice, Bhelska lenga
• namszański: Бильийа, Бильcкa Pэpyбльикa, Гнэздoвицe, Бeльcки Eзик
• nordkapski: Hvisland, Lydveldid Hvisland, Gnezdoborg, hvislandsk språg
• rodzki: Bilska, Ludestvo Bilske, Gnisdövike, bilsku jezuk
• romański: Aibia, Republica Albînă, Ninyi, linyua albînă
• rzemski (klasyczny): Albia, Res publica Albiae, Civitas Nides, lingua Albica
• rzemski (współczesny): Albia, Respublica Albie, Nides, lingua albina
• spalski: Bjalsko, Bjalsko Rečpavsednestvo, Gnazdovici, Bjalsken jazik
• swealandzki: Bilien, Republiken Bilien, Gnezdå, bilſka ſpråk
• zagorski: Бълия (Bïlia), Лудовъна за Бълия (Ludovïna za Bïlia), Гнездновиче (Gnezdnoviče), бълиянски погвар (bïlijanski pogvar)

 

Geografia

Rzeka Morynka

Bilia jest nieomal w całości położona w nizinnej i równinnej Kotlinie Zygańskiej. Wyjątkiem jest Średniogórze Południowobilskie – pasmo średnich gór (Bořoni, Marecka, Čelíd, Mandaniry z najwyższym szczytem Bilii - Wiltonem) na południu kraju, przy granicy z Kolaszynem.

Morynka dzieli obszar Bilii na część zachodnią i wschodnią, po czym tworzy zakole i wpada do Morzza Błękitnego. Inne większe rzeki to Drawa i Tyszka. Największym jeziorem kraju jest Murca.

Podział admininstracyjny

Podział admininstracyjny Bilii

Podział administracyjny Bilii jest trójstopniowy. Na najwyższym szczeblu stoi 11 prowincji. Największą z nich, ale też najrzadziej zaludnioną jest Prowincja Przygórska, zaś najmniejszą Piesztyńska. Każda prowincja składa się z kilku lub kilkunastu gmin, z czego najczęściej jedna albo dwie to miasta na prawach gminy (w sumie miast na prawach gminy jest w Bilii jest 16). Każda gmina składa się z rejonów. Poniższa tabela przedstawia prowincje, patrząc od północy.

Prowincja (Provincíja)	Stolica	Liczba gmin	Kolor na mapie
Szybińska (Šíbiňská)	Szybin (Šíbin)	11	Granatowy
Białogradzka (Bélogradská)	Białograd (Bélograd)	13	Jasnozielony
Licka (Ličká)	Gospić (Góspič)	5	Ciemnożółty
Sokołowska (Soklávská)	Sokołów (Sokláv)	7	Bordowy
Kozani (Kazáňi)	Wżdów (Vzdov)	11	Niebieski
Tranczyńska (Trančinská)	Tranczyn (Trančin)	7	Błękitny
Piesztyńska (Péšťinská)	Piesztyn (Péšťin)	4	Granatowy
Gniazdowicka (Gnézdovickí)	Gniazdowice (Gnézdovice)	3	Ciemnozielony
Ormoska (Ormožská)	Ormóż (Ormož)	10	Pomarańczowy
Mikulaska (Mikulášská)	Lipski Mikulasz (Lipskí Mikuláš)	5	Jasnożółty
Przygórska (Prígorská)	Podczetrtek (Podčetrtek)	4	Różowy

Miasta

W sumie miast w Bilii jest 611, z czego 16 funkcjonuje na prawach gminy. Największym miastem jest stolica państwa - Gniazdowice, w których mieszka 1 113 097 ludzi (wg danych Głównego Urzędu Statystycznego z 1 lutego 2009), jedyne, które liczy więcej niż milion mieszkańców. Powyżej 500 000 mieszkańców liczy jeszcze jedno miasto: Szybin (609 260). Inne duże miasta to Ormóż (ormoska), Piesztyn (piesztyńska), Gospić (prowincja licka), Klejdany (szybińska), Białograd (białogradzka), Sokołów (sokołowska), Krynice (sokołowska) oraz Miarki (szybińska). Największymi aglomeracjami miejskimi są aglomeracja saroska (1 912 605) oraz aglomeracja stołeczna (1 691 472).

Ochrona Przyrody

Jezioro Murca - największe jezioro Bilii oraz Murcowskiego Parku Narodowego

Celem ochrony przyrody w Bilii jest zachowanie różnorodności biologicznej, zachowanie dziedzictwa geologicznego, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i stabilności ekosystemów, kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody, a także przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody. Ustawa o ochronie przyrody z 16 października 1974 roku cele ochrony przyrody definiuje jako zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody, w szczególności dziko występujących roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i ekosystemów. Do najważniejszych powodów, dla których stosuje się ochronę przyrody, należą:

• natury estetycznej (rekreacyjne) - aby podziwiać i móc odpocząć,
• gospodarcze - aby pozyskiwać surowce i rozwijać gospodarkę,
• przyrodniczo-naukowe - aby badać gatunki dla młodszych pokoleń; aby tworzyć leki,
• społeczne - aby odpoczywać,
• historyczno-naukowe - dla pokoleń.

Najważniejszym składnikiem systemu ochrony jest 14 bilskich parków narodowych. W obrębie parków, których łączna powierzchnia zajmuje ponad 2000 km^, wydzielono na obszarze 512 km^ strefy ochrony ścisłej, gdzie nie dochodzi do ingerencji człowieka w ekosystemy. Na pozostałych terenach pracownicy parków i naukowcy wspierają odradzanie się naturalnej przyrody.

Mniejszymi, chociaż równie cennymi obiektami przyrodniczymi są rezerwaty przyrody. Jest ich w Bilii ponad 700.

Symbole narodowe

Oficjalnymi symbolami narodowymi Bilii są jej barwy, flaga, herb oraz dewiza.

Gamijczyk z flagą Bilii

Barwy

Barwy Bilii to żółć i czerwień. Flaga kraju jest żółto-czerwona. Samochody rządowe również często malowane są na taki kolor.

Flaga

Od XIII flaga Bilii była czerwonym prostokątem z żółtą gwiazdą pięcioramienną na środku, która symbolizowała energię, słońce, optymizm w patrzeniu w przyszłość. Po Wielkiej Wojnie dodano żółty trójkąt, który jest symbolem drogi ku lepszemu jutru. Flagę z żółtym trójkątem oficjalnie przyjęto 14 czerwca 1958.

Godło

Godło Bilii zostało zaprojektowane w 1890 roku, w czasie rządów Gaspara Lévliťa.

Godło jest okrągłe, a w jego centralnej części umieszczono żółtą gwiazdę pięcioramienną na czerwonym tle. Gwiazda otoczona jest liściem palmy oraz gałązką oliwną. Po Wielkiej Wojnie do gwiazdy dołączono żółty trójkąt.

Dewiza

Dewizą Bilii jest Volnosť í Spravédlívosť (Wolność i Sprawiedliwość). Słowa te nawiązują do hymnu narodowego, którego ostatni wers brzmi Do końca świata wojen dość! W Bilii wolność i sprawiedliwość. Dewizę ustanowiono w 1994.

Demografia

86% ludności stanowią Bilijczycy, 4% Euskadzi, 3% Żydzi, 2% Kolaszynianie. Pozostałe 5% stanowią głównie pozostałe narody słowiańskie oraz irańskie. Jeżeli chodzi o wyznania, to dominujące w Bilii jest chrześcijaństwo, którego wyznawcy stanowią tutaj 88% (w tym 69% katolicyzm, 8% reformowane prawosławie, 7% prawosławie tradycyjne). Pozostałe 12% stanowią głównie buddyści (5%), wyznawcy judaizmu (3%) oraz muzułmanie, bahaiści, zaorastoryści oraz ateiści.

Bilskie prawo zapewnia wszystkim mniejszościom narodowym, etnicznym bądź wyznaniowym prawo do kultywowania swoich tradycji, języka i kultury oraz prawo do zajmowania wysokich stanowisk państwowych. Dobrym przykładem jest tutaj Fajan Venij, który pomimo tego, że jest buddystą, jest ministrem środowiska.

Gospodarka

Przemysł

W Bilii występują stosunkowo różnorodne, choć mało zasobne złoża surowców mineralnych. Eksploatuje się tu głównie boksyty (systemem odkrywkowym), ponadto także niewielkie złoża rudy manganu, miedzi, cynku, ołowiu, uranu, węgla brunatnego, węgla kamiennego, rudy żelaza, oraz niewielkie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Rozwinięty jest przemysł chemiczny (nawozy i tworzywa sztuczne), maszynowy (produkcja obrabiarek, maszyn rolniczych, sprzętu gospodarstwa domowego), elektrotechniczny i elektroniczny (silniki elektryczne, sprzęt oświetleniowy, telekomunikacyjny i sprzęt gospodarstwa domowego, metalurgiczny (hutnictwo aluminium), samochodowy i środków transportu (m.in. nowe fabryki Ferda, Sveacars), autobusy, samochody ciężarowe, lokomotywy spalinowe, wagony kolejowe oraz statki rzeczne), spożywczy (winiarski, olejarski, owocowo-warzywny, mięsny, tytoniowy), odzieżowy i obuwniczy, cementowy, porcelanowo-fajansowy oraz przemysł poligraficzny.

Pole pszenicy w Synnej

Rolnictwo

Wysoko rozwinięte rolnictwo, Bilia posiada jeden z najwyższych w Jaruzji odsetek gruntów ornych wynoszący prawie 45%, łąki i pastwiska 11,5%, sady 2,5%. Rolnictwo cechuje wysoki poziom mechanizacji i chemizacji. Uprawia się pszenicę, kukurydzę, jęczmień, buraki cukrowe, słonecznik, ziemniaki, rośliny pastewne, konopie i tytoń. Rozwinięte warzywnictwo (papryka, pomidory, cebula) i sadownictwo (morele, brzoskwinie, jabłonie, śliwy), uprawa winorośli zajmuje ponad 4% powierzchni gruntów ornych. Ponadto pszczelarstwo oraz hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu.

Tablice rejestracyjne

Tablice rejestracyjne w Bilii posiadają białe tło oraz czarne znaki.

Kod składa się z 3 liter i 4 cyfr. Litery i cyfry są oddzielone nalepką - herbem Bilii. W kodzie mogą być użyte tylko litery alfabetu łacińskiego. Pierwsza litera jest oznaczeniem prowincji, druga litera oznaczeniem gminy, zaś trzecia - rejonu (dla miast na prawach gmin trzecia litera oznacza dzielnicę). Wyjątkiem od tej reguły jest miasto Gniazdowice, która posiada własny system tablic. Pierwszą literą tam jest G, potem litera oznaczająca dzielnicę, a potem 5cyfr.

Za dopłatą na własne życzenie możliwe jest stworzenie tablicy z własnym napisem bądź kombinacją cyfr.

Mapa i wyróżniki bilskich tablic widoczne są na obrazku po lewej. Poniżej projekty tablic rejestracyjnych dla samochodów: po lewej z Gniazdowic, z dzielnicy Prílájka, zaś po prawej z prowincji Kozani, z gminy Ernickiej, z rejonu miejskiego Ernice.

Dowód

Ciekawostki

• Kształt Bilii podobny jest do litery Б, występującej w Cyrylicy i której odpowiednikiem łacińskim jest B.
• Słowo Bîla to wulgarne mantryjskie słowo oznaczające prostytutkę.
• W Bilii dwa razy prezydentem był człowiek o nazwisku Valésa. Pierwszy był Kristóf Valésa w latach 1961-1966, zaś Mirosláv Valésa sprawował ten urząd w latach 1996-2001.

Państwa w Jaruzji

Balcer* • Bałtyki • Bilia • Bursztynowe Wybrzeże • Dżaran • Dynezja • Euskadia • Farez • Galia • Gardna • Gronland • Gruzja • Gudziajpur • Halicko • Imperia • Indie • Kazachstan • Keralia • Khalistan • Kolaszyn • Krabacja • Kugulstan • Kutiguria • Leukozja • Lidocja • Lubacz • Lutyzania • Macedonia • Merezja • Morynia • Namsza • Parsistan • Księstwo Piszyńskie • Płn. Półwysep • Prusenia • Republika Słowska • Romania • Selewia • Spalsko • Strandland • Swenia • Szindadia • Szlawsko • Taonia • Tocharstan • Ujguria • Uspa* • Weneda • Wiatka • Wolne Miasto Rzem • Worastan • Zagórze • Zimka

*) Balcer i Uspa są nieuznawane przez część państw Jaruzji

 

Kraje Panslawii

Kraje oficjalnie przyjęte
Bałtyki • Bilia • Gardna • Halicko • Krabacja • Leukozja • Lubacz • Namsza • Prusenia • Republika Słowska • Rodzka • Selewia • Spalsko • Swenia • Szindadia • Szlawsko • Weneda • Wiatka • Zagórze • Zimka
Kraje starające się o członkostwo
Balcer • Romania

 

Kraje Środkowojaruzyjskiej Strefy Gospodarczej

Bilia • Euskadia • Kazachstan • Kolaszyn • Morynia • Wiatka