Conlang Wiki
Nie masz konta?
Zarejestruj się
Zarejestruj się

Zmiany: Ji jeeme

Powrót do strony
Edytuj
(→‎Spółgłoski: byczysko)
Linia 115: Linia 115:
   
 
* W przypadku dwóch form, pierwsza jest bardziej literacka, druga potoczna.
  
* W przypadku dwóch form, pierwsza jest bardziej literacka, druga potoczna.
  +
  +
==== Przymiotnik ====
  +
  +
Przymiotniki odrzeczownikowe<ref>Czy wszystkie przymiotniki mają ulegać reduplikacji, czy tylko odrzeczownikowe?</ref> tworzy się przez podwojenie ostatniej sylaby wyrazu (jeśli jest to sylaba otwarta), np. ''ha'' (płyn) - ''haha'' (płynny), lub przez podwojenie ostatniej samogłoski, jeśli słowo kończy się na sylabę zamkniętą, np. ''srī'' (pole) - ''srīrī'' (polny). Wyjątek od tej reguły stanowią rzeczowniki zakończone na spógłoski zwarto-szczelinowe oraz szczelinowe, oraz przymiotniki tworzące rzeczowniki odprzymiotnikowe (jak "niski" - "niskość"), do których dodaje sie cząstkę '''-is''', np. ''hleis'' (cierpliwy), ''jēch'' (skłonny do poświęceń). Rzeczowniki odprzymiotnikowe tworzy się zastępując końcówkę '''-is''' samym '''-i''', np. ''hlei'' (cierpliwość).
  +
  +
Odmiana przymiotników w liczbie pojedynczej:
  +
  +
{| class="wikitable"
  +
| rowspan="2" | &nbsp;
  +
! colspan="3" | Deklinacja I
  +
! colspan="3" | Deklinacja II
  +
|-
  +
! r. męski !! r. żeński !! r. nijaki
  +
! r. męski !! r. żeński !! r. nijaki
  +
|-
  +
! ''prepositionalis''
  +
| -le || -le || -le
  +
| - || - || -
  +
|-
  +
! mianownik
  +
| -lis || -li || -līs
  +
| -ix || - || -
  +
|-
  +
! dopełniacz I
  +
| -las || -las || -lasu
  +
| -as || -as || -ās
  +
|-
  +
! dopełniacz II
  +
| -lēx/-lex || -leix || -leixu
  +
| -ēi || -e || -ē
  +
|-
  +
! narzędnik
  +
| -lī || -lei || -leiu
  +
| -āi || -ei || -ei
  +
|-
  +
! miejscownik
  +
| -la || -la || -la
  +
| -a || -a || -a
  +
|-
  +
! latyw/celownik
  +
| -lu || -lu || -lu
  +
| -u || -u || -u
  +
|}
  +
  +
W liczbie mnogiej przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki.
  +
  +
==== Zaimek ====
  +
  +
Zaimki odmieniają się jak przymiotniki.
  +
  +
==== Czasownik ====
  +
  +
Bezokolicznik kończy się na '''-us''' bądź '''-lus'''.
  +
  +
W czasie przeszłym przed czasownik wciskamy augment '''a-''' lub '''al-'''.<ref>Pruthenia opisał to w dziwaczny sposób, który uprościłem. Jak ktoś go dorwie, niech się spyta o co mu chodziło: "Czas przeszły: przed czasownik wćiskamy augment "a". Lub (już nie dokońca augment "al-")"</ref>
  +
  +
W czasie teraźniejszo-przeszłym bądź nieprzeszłym dodajemy '''-uh''' bądź '''-luh'''.
  +
  +
Dokonaność oznaczamy sufiksem '''-e'''.
  +
  +
Tryby:
  +
  +
* oznajmujący – zwykły odmieniony czasownik
  +
* rozkazujący – odmieniony czasownik + partykuła '''ix'''
  +
* sugerująco-przypuszczający – odmieniony czasownik + sufiks '''-s'''/'''-as'''
  +
* warunkowy - odmieniony czasownik + sufiks '''-i'''/'''-ji'''
  +
  +
Imiesłowy czasu teraźniejszego tworzymy zmieniając końcówkę czasownika na '''-lusas''', '''-lusus''', a przeszłego na '''-luhas''', '''-uhas'''.
  +
  +
Imiesłów czynny nie podlega specjalnym zmianom, po biernym stawia się partykułę '''ka'''.
  +
  +
Dodatkowo, imiesłów przysłówkowy współczesny czasu tworzymy końcówkami '''-ūis''', '''-lūis''', a przysłówkowy współczesny sposobu '''-ūs''', '''-lūs'''.
  +
  +
Stronę zwrtotną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką '''-as'''/'''-s''', stronę bierną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką '''-i'''/'''-ji'''.
   
 
=== Uwagi piszących ===
  
=== Uwagi piszących ===

Wersja z 17:46, 12 kwi 2010

ji jeeme
ji jēme
Utworzenie: Kwadracik w 2010
Sposoby zapisu: takakanapa, trzy łacinki (jedna bezdiakrytykowa)
Kody
Conlanger–3 pri.ji.wt
Lista conlangów
Pilcrow Ta strona może zawierać znaki Unicode.

Ji jeeme (język cywilizacji), znany też jako TNKPG lub TKNPG to język stworzony w ramach projektu grupowego na polskim forum językotwórców. Język ten ma w zamierzeniu odgrywać też rolę w Świecie Gruszek Na Wierzbie I Śliwek Na Sośnie.

Twórcy

  • Kwadracik - prowadzenie gry
  • Leto Atryda - fonologia, transkrypcja
  • Milya0 - składnia, transkrypcja, słownictwo
  • RWHÔ - słowotwórstwo
  • Haxy.M - słowotwórstwo
  • Hapana Mtu - semantyka
  • spitygniew - kategorie gramatyczne
  • Artaxes - alofonia
  • Henryk Pruthenia - końcówki gramatyczne
  • kmitko - pismo
  • jasnysfinks - słownictwo

Tło

Tu parę rzeczy nt. tła występowania języka, jego historii, obecnego użycia, trójpłciowych jajorodnych praojców, itp.

Fonologia

Spółgłoski

  • p /p/ t /t/ t' /tʲ/ th /tˤ/ k /k/ q /q/
  • s /s/ s' /sʲ/ sh /sˤ/ x /x/ ħ /ħ/ h /h/
  • c /ts/ c' /tsʲ/ ch /tsˤ/
  • m /m/ n /n/ n' /nʲ/
  • l /l/ l' /lʲ/ j /j/ r /ʀ/

Samogłoski

  • a /a/ e /e/ i /i/ u /u/
  • ā /aː/ ē /eː/ ī /iː/ ū /uː/
  • aj /ai/ aw /au/ ew /eu/
  • āj /aːi/ āw /aːu/ ēw /eːu/

Alofonia

Przed i po spółgłoskach faryngalizowanych:

  • u → o
  • a → ɑ

Przed i po spółgłoskach nosowych i zębowych:

  • i → ɪ

Przed /a [ɑ] u [o]/:

  • j → ɰ
  • l → ɫ

Między samogłoskami i na końcu wyrazu:

  • t → θ
  • tʲ → θʲ
  • tˤ → θˤ

Centralizacja samogłosek przed /j r l/:

  • a → ä
  • e → ë
  • i → ï
  • u → ü

Gramatyka

Rzeczownik

Rzeczowniki mogą posiadać jeden z trzech rodzajów, i odmieniają przez dwie liczby oraz (w sumie) siedem przypadków.

Język posiada system trójdzielny - agens zdania przechodniego stoi w narzędniku, paciens natomiast w dopełniaczu drugim. W przypadku czasowników nieprzechodnich, rzeczownik stoi w mianowniku.

Przypadek prepositionalis jest używany w przypadku wyrażeń przyimkowych, i nie posiada końcówek (poza liczbą mnogą).

Do deklinacji I należą rzeczowniki zakończone na samogłoskę lub r. Przed spółgłoską l na początku końcówki po r dajemy samogłoskę u, a po samogłosce ju (czasem w).[1]

  Deklinacja I Deklinacja II
l. pojedyncza l. mnoga l. pojedyncza l. mnoga
prepositionalis - -lix/-lī* - -ī
mianownik -li/-l* -lī/-li* - -i
dopełniacz I -las -lās -as -ās
dopełniacz II -leix -lēix -e -ēx/-īx*
narzędnik -lei -lē -ei -ē
miejscownik -la -lau -a -ū
latyw/celownik -lu -lūji -u -ēji
  • W przypadku dwóch form, pierwsza jest bardziej literacka, druga potoczna.

Przymiotnik

Przymiotniki odrzeczownikowe[2] tworzy się przez podwojenie ostatniej sylaby wyrazu (jeśli jest to sylaba otwarta), np. ha (płyn) - haha (płynny), lub przez podwojenie ostatniej samogłoski, jeśli słowo kończy się na sylabę zamkniętą, np. srī (pole) - srīrī (polny). Wyjątek od tej reguły stanowią rzeczowniki zakończone na spógłoski zwarto-szczelinowe oraz szczelinowe, oraz przymiotniki tworzące rzeczowniki odprzymiotnikowe (jak "niski" - "niskość"), do których dodaje sie cząstkę -is, np. hleis (cierpliwy), jēch (skłonny do poświęceń). Rzeczowniki odprzymiotnikowe tworzy się zastępując końcówkę -is samym -i, np. hlei (cierpliwość).

Odmiana przymiotników w liczbie pojedynczej:

  Deklinacja I Deklinacja II
r. męski r. żeński r. nijaki r. męski r. żeński r. nijaki
prepositionalis -le -le -le - - -
mianownik -lis -li -līs -ix - -
dopełniacz I -las -las -lasu -as -as -ās
dopełniacz II -lēx/-lex -leix -leixu -ēi -e -ē
narzędnik -lī -lei -leiu -āi -ei -ei
miejscownik -la -la -la -a -a -a
latyw/celownik -lu -lu -lu -u -u -u

W liczbie mnogiej przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki.

Zaimek

Zaimki odmieniają się jak przymiotniki.

Czasownik

Bezokolicznik kończy się na -us bądź -lus.

W czasie przeszłym przed czasownik wciskamy augment a- lub al-.[3]

W czasie teraźniejszo-przeszłym bądź nieprzeszłym dodajemy -uh bądź -luh.

Dokonaność oznaczamy sufiksem -e.

Tryby:

  • oznajmujący – zwykły odmieniony czasownik
  • rozkazujący – odmieniony czasownik + partykuła ix
  • sugerująco-przypuszczający – odmieniony czasownik + sufiks -s/-as
  • warunkowy - odmieniony czasownik + sufiks -i/-ji

Imiesłowy czasu teraźniejszego tworzymy zmieniając końcówkę czasownika na -lusas, -lusus, a przeszłego na -luhas, -uhas.

Imiesłów czynny nie podlega specjalnym zmianom, po biernym stawia się partykułę ka.

Dodatkowo, imiesłów przysłówkowy współczesny czasu tworzymy końcówkami -ūis, -lūis, a przysłówkowy współczesny sposobu -ūs, -lūs.

Stronę zwrtotną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką -as/-s, stronę bierną tworzymy dodając po czasowniku zaimek z końcówką -i/-ji.

Uwagi piszących

  1. ↑ Eee, skoro tak, to po co tak naprawdę dwie deklinacje? Skoro te u/ju epentetyczne występują zawsze, równie dobrze mogłyby być częścią końcówki w deklinacji I, ew. końcówek w deklinacji Ia Ib (dla -r i dla -V).
  2. ↑ Czy wszystkie przymiotniki mają ulegać reduplikacji, czy tylko odrzeczownikowe?
  3. ↑ Pruthenia opisał to w dziwaczny sposób, który uprościłem. Jak ktoś go dorwie, niech się spyta o co mu chodziło: "Czas przeszły: przed czasownik wćiskamy augment "a". Lub (już nie dokońca augment "al-")"
Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej.